ค่าความชื้นหมายถึงการมีอยู่ของของเหลวโดยทั่วไปคือน้ำ ในปริมาณเล็กน้อยและพบได้เกือบทุกที่ในทุกวัสดุซึ่งรวมถึงวัสดุที่เรามองเห็นว่า “แห้ง” การควบคุมความชื้นมีความสำคัญเนื่องจากไอน้ำที่สูงกว่าระดับที่กำหนดอาจนำไปสู่การควบแน่น การกัดกร่อน เชื้อราหรือปัญหาอื่นๆ
การวิเคราะห์ปริมาณความชื้นเป็นองค์ประกอบที่สำคัญของคุณภาพวัสดุและโดยพื้นฐานแล้วเป็นการควบคุมคุณภาพในโรงงาน ห้องปฏิบัติการ ผู้ผลิตยา ไปจนถึงผู้ผลิตอาหารและผู้บรรจุหีบห่อ การควบคุมปริมาณการชื้นมีอิทธิพลอย่างมากต่อคุณสมบัติทางกายภาพและคุณภาพผลิตภัณฑ์ของสารและวัสดุเกือบทั้งหมดในทุกขั้นตอนของการแปรรูปและการมีอยู่ของผลิตภัณฑ์ขั้นสุดท้าย
ความชื้นในวัสดุ (Moisture) และความชื้นในอากาศ (Humidity)
คำว่าความชื้นในวัสดุ (Moisture) และความชื้นในอากาศ (Relative Humidity) มักถูกใช้ในทางที่ผิดเมื่อพยายามอธิบายอย่างใดอย่างหนึ่งเนื่องจากทั้งสองมีความคล้ายคลึงกันมาก เรามาดูความแตกต่างกันครับ
ความชื้นในวัสดุ (Moisture)
Moisture ในความหมายทางเทคนิคแสดงว่าคุณกำลังมองสถานะของของเหลวในวัสดุต่างๆ เช่นปริมาณน้ำอาจอยู่ในไม้ ผลิตภัณฑ์อาหาร กระดาษ พลาสติกหรืออะไรก็ได้
ความชื้นในอากาศ (Humidity)
ความชื้นในอากาศคือปริมาณไอน้ำในอากาศ (หรือก๊าซอื่นๆ) คำว่า “ความชื้น” เป็นคำกว้างๆ ทั่วไปที่ใช้วัดปริมาณน้ำในอากาศ หรืออาจเกิดในวัสดุต่างๆ เช่นไม้ ผนัง อาคารหรือวัสดุอื่นๆ แต่หากหมายถึงไอน้ำในอากาศมักใช้คำว่า “ความชื้นสัมพัทธ์ (Relative Humidity)“
ระดับความชื้นในอากาศที่เหมาะสม
ระดับไอน้ำในอากาศหรือ Relative Humidity ที่เหมาะสมที่สุดจะขึ้นอยู่กับความรู้สึกสบายของแต่ละบุคคลซึ่งแตกต่างกัน แต่รักษาระดับที่แนะนำในช่วง 40% – 60 %RH เพื่อลดผลกระทบต่อสุขภาพและความเจ็บป่วย
- ช่วง: 30% – 60% %RH ทำให้รู้สึกสบาย
- ช่วงแนะนำ: 40% – 60 %RH
- ช่วงสูง: 55% – 80% %RH เกิดเชื้อราได้ง่าย
การตรวจวัดความชื้น
1.เครื่องวัดความชื้นในอากาศ (เรียกอีกอย่างว่าเทอร์โมไฮโกรมิเตอร์ ไฮโกรมิเตอร์ หรือเครื่องวัดความชื้น) วัดได้รวดเร็วและน่าเชื่อถืออย่างรวดเร็วและแม่นยำ
2.เครื่องวัดความชื้นในวัสดุใช้สำหรับวัดเปอร์เซ็นต์ของน้ำในวัสดุต่างๆ เช่นไม้ กระดาษ สมุนไพร คอนกรีต หรือวัสดุอื่นๆ ข้อมูลนี้สามารถใช้เพื่อพิจารณาว่าวัสดุพร้อมใช้งานหรือไม่เปียกหรือแห้ง เช่นผลิตภัณฑ์จากไม้และกระดาษมีความไวต่อความชื้นมาก ซึ่งอาจทำให้วัสดุเสื่อมสภาพลงเรื่อยๆ
การเลือกซื้อเครื่องวัด
เพื่อความแม่นยำของเครื่องวัด Humidity ควรซื้อสินค้าจากบริษัทที่น่าเชื่อถือ และขอใบรับรองการสอบเทียบ Certificate of Calibration (มีค่าใช้จ่ายเพิ่มเติม) เพื่อให้มั่นใจว่าเครื่องมือวัดมีความแม่นยำตามสเปค
ความสำคัญของการควบคุมความชื้น
วัสดุแต่ละชนิดได้รับผลกระทบจากความชื้นต่างกัน และก็มีช่วงที่เหมาะสมที่สุดที่แตกต่างกันไป น้อยเกินไปอาจเลวร้ายพอๆ กับความชื้นที่มากเกินไป ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับการใช้งานหรือวัสดุ เพื่อแสดงความสำคัญมาดูกันว่ามีผลกับการใช้งานทั่วไปอย่างไร:
- การผลิตอาหารเชิงพาณิชย์: การควบคุมความชื้นมีความสำคัญมากในการใช้งานการผลิตอาหารเชิงพาณิชย์ หากชื้นมากเกินไปในอาหารที่ตั้งใจจะทำให้กรุบกรอบเช่น มันฝรั่งแผ่นทอด จะทำให้อาหารมันเละๆ เหม็นอับและเชื้อรา
- วัสดุก่อสร้าง: ต้องมีการควบคุมความชื้นในหลายระดับ วัสดุก่อสร้างแต่ละชนิดเช่น คอนกรีตและไม้ หากมีระดับชื้นที่มากเกินไปอาจทำให้วัสดุเหล่านี้บวมได้ ในขณะที่น้อยเกินไปทำให้เกิดการหดตัวและแตกร้าว
- การผลิต: สินค้าที่ผลิตจำนวนมากต้องอาศัยการควบคุมความชื้นอย่างเพียงพอตัวอย่างเช่นการผลิตยาก็ต้องควบคุมความชื้นเพื่อป้องกันการจับตัวเป็นก้อนของส่วนผสมหรือการเน่าเสียจากเชื้อรา
